2023-yilning 19-20-sentabr kunlari Toshkent shahrida Ikkinchi Markaziy Osiyo piring va o&lsquo;zaro aloqa forumi (CAPIF 2) bo&lsquo;lib o&lsquo;tmoqda. Forum O&lsquo;zbekiston Respublikasi Raqamli texnologiyalar vazirligi, &ldquo;O&lsquo;zbektelekom&rdquo; AK, shuningdek, Toshkent shahridagi INHA universiteti bilan hamkorlikda tashkil etilgan bo&lsquo;lib, u Markaziy Osiyo, Eron va qo&lsquo;shni davlatlar Internet tarmog&lsquo;ining rivojlanishida mintaqaviy hamkorlikni qo&lsquo;llab-quvvatlashga qaratilgan. 
 
Ishtirokchilar Markaziy Osiyoda piring va IXP(trafikni ulash va almashishning asosiy nuqta)larni ilgari surishning asosiy mavzularini muhokama qildilar. Bularga qonunchilik va me&rsquo;yoriy masalalar, mintaqaviy va xalqaro ulanish imkoniyatlari, IXP uchun moliyalashtirish va resurslar, CDN hostingi va tarmoq xavfsizligi, barqarorlik va chidamlilik, shu jumladan RPKI(Ochiq kalitlarning resurs infratuzilmasi) kiradi. Internetni o&lsquo;lchash vositalariga ham alohida e&rsquo;tibor berildi. Forumda &ldquo;O&lsquo;zbektelekom&rdquo; AK va Toshkent shahridagi INHA universiteti mezbon sifatida ishtirok etdi. 
 
Rasmiy ochilish marosimida O&lsquo;zbekiston Respublikasi Raqamli texnologiyalar vazirining birinchi o&lsquo;rinbosari Oleg Pekos so&lsquo;zga chiqdi. Marosimda shuningdek RIPE NCC boshqaruvchi direktori Xans Petter Xolen, &ldquo;O&lsquo;zbektelekom&rdquo; AK boshqaruvi raisining istiqbolli rivojlanish va innovatsiyalar bo&lsquo;yicha o&lsquo;rinbosari Akmal Arifjonov va Toshkent shahridagi INHA universiteti rektori Muzaffar Jalolovlar ishtirok etishdi. 
 
Oleg Pekos taʼkidlaganidek, iqtisodiyotning turli tarmoqlarining keng miqyosda raqamlashtirilishi, davlat tashkilotlarining raqamli formatga oʻtkazilayotgani, iqtisodiy faollikning oʻsishi va xorijiy investorlarning keng jalb etilishi mamlakatimizda domenlarni roʻyxatdan oʻtkazish sonining koʻpayishining bevosita natijasidir. So&lsquo;nggi 6 yil ichida .UZ zonasida bu ko&lsquo;rsatkich 200% ni tashkil etdi. 
 
Akmal Arifjonov Raqamli texnologiyalar vazirligi tashabbusi bilan RIPE NCC va &ldquo;O&lsquo;zbektelekom&rdquo; AK o&lsquo;rtasida uch tomonlama memorandum imzolanganini ta&rsquo;kidladi. Mazkur memorandumga muvofiq, 2023-yil mart oyidan boshlab &ldquo;O&lsquo;zbektelekom&rdquo; AK xodimlari &ldquo;IPv6 Basics&rdquo; va &ldquo;IPv6 Advanced&rdquo; onlayn kurslarini o&lsquo;tmoqda. U, ayniqsa, ushbu ta&rsquo;lim dasturlari &ldquo;O&lsquo;zbektelekom&rdquo; AK mutaxassislariga ilg&lsquo;or jahon tajribasiga tayangan holda internet protokollari sohasidagi zamonaviy texnologiyalar va standartlarni o&lsquo;zlashtirish imkonini berishini alohida ta&rsquo;kidladi. 
 
&ldquo;Markaziy Osiyoda aloqa&rdquo; sessiyasida Markaziy Osiyodan yetakchi ekspertlar va asosiy ishtirokchilar, jumladan &ldquo;Kazaxtelekom&rdquo; AK direktorining innovatsiyalar bo&lsquo;yicha o&lsquo;rinbosari Nurlan Meyrmanov, &ldquo;Qirg&lsquo;iztelekom&rdquo; AK texnik direktori Mirzabek Shadibekov va &ldquo;Tojiktelekom&rdquo; AK direktori Daler G&lsquo;ayratovlar ishtirok etishdi. 
 
K-root serverni ishga tushirish marosimida O&lsquo;zbekiston Respublikasi Raqamli texnologiyalar vazirligi vakillari, UZINFOCOM Yagona integratori bosh direktori Emil Gimranov va RIPE NCC tashqi aloqalar bo&lsquo;yicha mutaxassisi Vaan Ovsepyanlar ishtirok etdi. 
 
Keyingi sessiyalarda ishtirokchilar tarmoq xavfsizligi va Internet barqarorligining muhim jihatlarini, jumladan, Internet xavfsizligini o&lsquo;lchash va ta&rsquo;minlash, post-kvant shifrlash yordamida tarmoq xavfsizligini oshirish, Markaziy Osiyoda tashqi Internet servislar bilan aloqa sifatini aniqlash uchun RIPE atlasidan foydalanish va RPKIni yangilashni muhokama qildilar. 
 
Qayd etilishicha, mazkur forum Markaziy Osiyo mintaqasida telekommunikatsiya texnologiyalari va tarmoqlar xavfsizligi sohasida o&lsquo;zaro hamkorlik va tajriba almashishni kuchaytirish, O&lsquo;zbekistonning Markaziy Osiyo mintaqasida IT-xabi sifatidagi rolini ta&rsquo;kidlash maqsadida tashkil etilgan. 
 
MA&rsquo;LUMOT UCHUN: 
&nbsp;

<ul>
	<li>CAPIF 2 &ndash; bu tarmoq muhandislari, piring koordinatorlari, internet provayderlari, bulutli servis ma&rsquo;murlari va ma&rsquo;lumotlarni qayta ishlash markazi operatorlari uchun ikki kunlik tadbir bo&lsquo;lib, uning doirasida netvorking uchun uchrashuvlar, taqdimotlar va tarmoq seanslarini bo&lsquo;lib o&lsquo;tadi.</li>
	<li>Markaziy Osiyo dengizga chiqish yo&lsquo;li bo&lsquo;lmagan, boshqa mintaqalar va davlatlar, jumladan, Xitoy, Eron, Rossiya va Kavkaz uchun Internet chorrahasiga aylanish uchun katta salohiyatga ega mintaqadir.</li>
	<li>RIPE NCC texnik Internet-hamjamiyatining asosiy aʼzolarini birlashtirgan 30 yillik tajribaga ega va Yevropa, Yaqin Sharq hamda Markaziy Osiyo uchun mintaqaviy Internet registratori hisoblanadi. RIPE NCC Internet-provayderlar (ISP) va boshqa tashkilotlar uchun Internet raqamlash resurs bloklarini, shuningdek ASN raqamlarini ajratadi va ro&lsquo;yxatdan o&lsquo;tkazadi.</li>
	<li>RIPE NCC, shuningdek, RIPE (R&eacute;seaux IPEurop&eacute;ens) hamjamiyatini va kengroq Internet hamjamiyatini qo&lsquo;llab-quvvatlash uchun faoliyat yuritadigan notijorat tashkilotdir.&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp;</li>
</ul>

Toshkentda Ikkinchi Markaziy Osiyo piring va o‘zaro aloqa Forumi (CAPIF 2) bo‘lib o‘tmoqda